Các sản phẩm dệt may, da giày được xuất khẩu sang thị trường EU, Mỹ phải đáp ứng toàn bộ các tiêu chuẩn khắt khe, đáng chú ý có các quy ước về quyền trẻ em. Đây chính là động lực giúp họ thực hiện điều này tốt hơn.

Bên cạnh đầu tư và tiêu dùng, xuất khẩu là một trong 3 chân kiềng quan trọng của nền kinh tế. Trong đó, dệt may và da giày là hai ngành chủ lực về xuất khẩu của Việt Nam. Số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy, dệt may và da giày là hai trên 7 mặt hàng xuất khẩu có giá trị trên 10 tỷ USD của nước ta trong năm 2023, lần lượt với 33,2 và 20,3 tỷ USD.

Ngành dệt may Việt Nam không sử dụng lao động trẻ em. Ảnh: Dự án CRBP.

Cũng theo số liệu của Tổng cục Thống kê, Việt Nam còn được biết đến là quốc gia xuất khẩu hàng dệt may đứng thứ 3 thế giới, sau Trung Quốc và Bangladesh. Năm 2023, ngành dệt may Việt Nam cũng xác lập kỷ lục khi “công phá” tới 104 thị trường và vùng lãnh thổ. Theo thống kê của Hiệp hội dệt may Việt Nam (Vitas), cả nước có khoảng 7.500 doanh nghiệp trong ngành dệt may, 80% là doanh nghiệp vừa và nhỏ, sử dụng trực tiếp trên 3 triệu lao động.

Với ngành da giày, theo Tổng cục Hải Quan, năm 2023 là năm thứ 26 liên tiếp (tính từ năm 1998), da giày xuất khẩu luôn nằm trong nhóm mặt hàng tỷ USD và nằm trong nhóm có kim ngạch cao. Hiện Việt Nam đang xếp thứ 2 thế giới về xuất khẩu giày dép với sản lượng ước tính chiếm khoảng 10% của thế giới.

Đáng chú ý, từ cuối năm 2023 và đầu năm 2024, số đơn hàng xuất khẩu của hai ngành chủ lực đã rục rịch tăng trở lại, với mức tăng trung bình khoảng 20-25%. Những kết quả đáng kinh ngạc của hai ngành hàng này là nhờ việc áp dụng các tiêu chuẩn khắt khe từ các thị trường, ngay cả những thị trường khó tính như Mỹ, EU, về phát triển bền vững, ESG (Môi trường, xã hội và quản trị), quyền con người…

Doanh nghiệp xuất khẩu ngành dệt may và da giày chú ý hơn về quyền trẻ em

Trong một lần chia sẻ với báo chí, bà Nguyễn Hoàng Thúy, Thương vụ Việt Nam tại Thụy Điển, kiêm nhiệm Iceland, Na Uy, Látvia, Đan Mạch cho biết, để các sản phẩm dệt may được xuất khẩu sang châu Âu, các sản phẩm của Việt Nam phải đáp ứng toàn bộ các tiêu chuẩn được họ đặt ra, đáng chú ý có các tiêu chuẩn tiên tiến về quyền trẻ em.

Cụ thể, “các cơ sở sản xuất hàng dệt may dán nhãn sinh thái Bắc Âu phải tuân thủ các công ước của ILO (Tổ chức Lao động Quốc tế của Liên hợp quốc), trong đó, cấm lao động cưỡng bức, lao động trẻ em và phân biệt đối xử, đồng thời đặt ra các yêu cầu về tiền lương và giờ làm việc hợp lý. Cơ quan nhãn sinh thái Bắc Âu cũng đi kiểm tra tất cả các cơ sản sản xuất, bất kể chúng ở đâu trên thế giới”, bà Thuý nói.

Tất cả những quy định này nhằm tăng chất lượng và tạo điều kiện thuận lợi cho nền kinh tế tuần hoàn trong ngành dệt may. Và nếu như đặt trong mối quan hệ kinh tế hướng đến những giá trị bền vững như hiện nay, việc áp dụng các tiêu chuẩn này không chỉ áp dụng cho doanh nghiệp xuất khẩu, mà còn cho toàn bộ chuỗi cung ứng tạo ra sản phẩm xuất khẩu.

Đáng chú ý, trong báo cáo “Khảo sát việc thực hiện quyền trẻ em của doanh nghiệp của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam” do VCCI thực hiện dưới sự hỗ trợ từ UNICEF (2021), cho thấy các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam có sản phẩm xuất khẩu ra thị trường quốc tế có nhiều động lực hơn để thúc đẩy quyền trẻ em. Trong đó, doanh nghiệp dệt may và da giày chú ý hơn tới các vấn đề về quyền trẻ em.

Bởi, doanh nghiệp ngành này phải đáp ứng những yêu cầu từ nhà nhập khẩu; trong đó có những yêu cầu khắt khe về quyền trẻ em và các nguyên tắc kinh doanh trong hoạt động của mình hơn.